Paradigma Nedir?
Thomas Kuhn
Paradigma terimi toplum veya doğanın nasıl işlediğine dair bir düşünceler setini, teorik bir çerçeve veya modeli anlatır. Hemen her akademik veya bilimsel disiplin özel bir paradigma ile çalışır veya rakip paradigmalar arasında toplumun doğasıyla ilgili veya fizik dünyada ya da doğa dünyasındaki temel güçlerle ilgili tartışmalar yer alır.
Kuhn paradigmalar kavramını, gerçekte modern bilimin kademeli ve birikimli bir süreç olmayıp daha ziyade yeni teorilerin eskileri yıktığı ve yeni akademik düşünce alanlarının ortaya çıktığı, kabul gören düşünce biçiminin ve onunla çalışan profesörlerin etkisini yitirdiği düşünce devrimlerinden biri olduğunu öne süren radikal ve oldukça devrimci bir tez öne sürer.
Akademik dünya tüm topluluğu kucaklamaktan uzaktır, kendi içine kapalı bir rakip teoriler ve topluluklar dünyasından oluşur.
Kuhn, paradigmaları "belirli bir dönemde bir uzmanlar topluluğuna model problemler ve çözümler sağlayan genel kabul gören bilimsel başarılar" olarak tanımlar.
Bir paradigma birleşik ve kendi içinde tutarlı bir çerçeve, özel bir bilim alanının -evrenle ve evrenin işleyiş biçimiyle ilgili- düşünme biçimidir. Özel bir bilimsel disiplin içindeki, neyin bilim olduğuna dair kabul gören bir görüştür ve her bilimsel topluluğun üyeleri ona büyük ölçüde sadık kalır, sorgulamadan benimser. Egemen paradigma nadiren sorgulanır, eleştirilir.
Kuhn Bilimin Gelişimini 3 Evreye Ayırır:
Bir paradigma devriminden sonra bilim insanları farklı bir dünya görmeye başlar ve böylece ona farklı tepkiler verirler. Kuhn bu paradigmalar uyuşmazlığına 'karşılaştırmazlık' adını vermiştir.
Kuhn'un Fikrine Temel Eleştiriler ve Onun Cevapları
Paradigma terimi toplum veya doğanın nasıl işlediğine dair bir düşünceler setini, teorik bir çerçeve veya modeli anlatır. Hemen her akademik veya bilimsel disiplin özel bir paradigma ile çalışır veya rakip paradigmalar arasında toplumun doğasıyla ilgili veya fizik dünyada ya da doğa dünyasındaki temel güçlerle ilgili tartışmalar yer alır.
Kuhn paradigmalar kavramını, gerçekte modern bilimin kademeli ve birikimli bir süreç olmayıp daha ziyade yeni teorilerin eskileri yıktığı ve yeni akademik düşünce alanlarının ortaya çıktığı, kabul gören düşünce biçiminin ve onunla çalışan profesörlerin etkisini yitirdiği düşünce devrimlerinden biri olduğunu öne süren radikal ve oldukça devrimci bir tez öne sürer.
Akademik dünya tüm topluluğu kucaklamaktan uzaktır, kendi içine kapalı bir rakip teoriler ve topluluklar dünyasından oluşur.
Kuhn, paradigmaları "belirli bir dönemde bir uzmanlar topluluğuna model problemler ve çözümler sağlayan genel kabul gören bilimsel başarılar" olarak tanımlar.
Bir paradigma birleşik ve kendi içinde tutarlı bir çerçeve, özel bir bilim alanının -evrenle ve evrenin işleyiş biçimiyle ilgili- düşünme biçimidir. Özel bir bilimsel disiplin içindeki, neyin bilim olduğuna dair kabul gören bir görüştür ve her bilimsel topluluğun üyeleri ona büyük ölçüde sadık kalır, sorgulamadan benimser. Egemen paradigma nadiren sorgulanır, eleştirilir.
Kuhn Bilimin Gelişimini 3 Evreye Ayırır:
- Paradigma öncesi evre
Özel bir disiplin içinde genel bir konsensüsün veya genel kabul gören bir çerçevenin olmadığı, aksine inceleme alanlarının doğası, uygun araştırma metodolojisi ve çözülmesi teorinin yer aldığı bir durum
- Normal bilim
Özel bir bilimsel topluluğun belirli bir paradigma üzerinde birleştiği, bu paradigmanın başarılarını ve araştırma konusundaki rehberliğini kabul ettiği olgun evre. Yenilik yapmaktan ziyade bulmacayı tamamlamak ve düşmanı 'yenmek' amaçtır - Paradigma devrimi
Zamanl anomaliler çoğalır, dolayısıyla egemen paradigmanın cevapladıramadığı ve açıklayamadığı sorular ve yeni olgular giderek artarken bir noktada bir kriz gelişmeye başlar. Ardından temeller konusunda tartışma yapılır, mevcut paradigma içinde gelişim gözlenir, yeni bir doğa anlayışına sahip yeni bir paradigma ve çözülecek yeni bir bulmaca oluşturacak bir şeyler yapma yönünde isteklilik oluşur. Devrimci evrede gelenekçiler ve radikaller arasında bölünme olur. Güç ve ittifaklar savaşı gelişir. Bu süreç teorik ve siyasal düzeylerde gerçekleşir.
Bir paradigma devriminden sonra bilim insanları farklı bir dünya görmeye başlar ve böylece ona farklı tepkiler verirler. Kuhn bu paradigmalar uyuşmazlığına 'karşılaştırmazlık' adını vermiştir.
Yeni bir bilimsel hakikat, muhalifleri ikna ederek ve onları aydınlatarak değil, daha ziyade muhalifleri ikna ederek ve onları aydınlatarak değil, daha ziyade muhalifleri gerçekte öldüğü ve onu tanıyan yeni bir kuşak geliştiği için zafer kazanır.
Max Planck
Kuhn'un Fikrine Temel Eleştiriler ve Onun Cevapları
- Temel kavramları kullanım belirsizlikleri içerir. Bir yazar Kuhn'un çalışmasında paradigma terimini 22 farklı şekilde kullandığını tespit etmiştir. Kuhn'un kavramını diğer akademik alanlara uygulamayı büyük ölçüde geliştiren tanımla ilgili bu türden problemlerdir.
- 'Karşılaştırmazlık' kavramı alternatif teorileri bağımsız olarak değerlendirmeyi imkansız kılar ve böylece geriye tek yargı standardı olarak bilimsel topluluğun öznel değerlendirmeleri kalır
- Kuhn'un paradigmalar düşüncesinde nesnel bilgi imkanı yadsınır: Zira onun tezine göre her bilgi, her doğa anlayışı bizzat bilgi veya anlayış aracılığıyla değerlendirilen bir paradigmaya bağlıdır. Hiçbir olgu kendini anlatmaz. Kuhn bütün bilgilerin rölatif ve kültüre bağlı olduğunu öne süren fenomenolojik perspektifi destekler.
Yorumlar
Yorum Gönder